Belgische hop

Eén van de belangrijkste grondstoffen bij de productie van bier is hop. Het gebruik van hop bij het brouwproces heeft een invloed op de bitterheid, het aroma, de smaak en de bewaring van bier. Reeds eeuwenlang wordt in België hop geteeld. Waar de teelt vroeger nog geografisch gespreid gebeurde, met als kernen de regio Asse-Aalst en de regio Poperinge, concentreert de Belgische hopteelt zich nu voornamelijk rond het West-Vlaamse Poperinge en in Wallonië rond Waasten, Maltonne en Vodelée. In België wordt er momenteel 181 ha hop verbouwd door een 23-tal hoptelers, waarvan 155 ha door 18 hoptelers uit de Poperingse regio. 

Alle hop in België wordt geteeld op familiebedrijven die reeds generaties lang met veel liefde en vakkennis hop verbouwen. Hierdoor voelt de teler zich persoonlijk betrokken bij zijn eigen product en is hij terecht fier op het resultaat: Belgische kwaliteitshop.

Hieronder vindt u een kaart met de hopvelden in Poperinge. Vanaf 8 mei 2018 nemen we geregeld foto's van de actuele groeitoestand van de hop. De foto's kan je hieronder ook bekijken.

Hop

De plant

Hop of hoppe (Humulus Lupulus) is de langste kruidachtige klimplant uit onze flora die meer dan 20 jaar oud kan worden. Ze overwintert met behulp van een wortelstok waaruit elke lente nieuwe stengels groeien. Ze behoort tot de familie van de hennepachtigen. De vrouwelijke en mannelijke bloemen komen op verschillende planten voor (tweeslachtige plant) en maken gebruik van de wind voor bestuiving. Het zijn uitsluitend de onbevruchte hopbellen van de vrouwelijke hopplant die als grondstof worden gebruikt bij de bereiding van bier. Deze bevatten een geel poeder (hopmeel) of lupuline dat aan bier een bittere smaak verleent en tevens dienst doet als natuurlijk bewaarmiddel. Hop wordt uitsluitend geteeld van de 35ste tot de 55ste breedtegraad, dit aan beide zijden van de aardbol. Wereldwijd wordt er meest hop verbouwd in Duitsland en de USA. België zelf behoort tot de kleinere hopproducerende landen, wat zich allesbehalve weerspiegelt in de excellente kwaliteit van de hop (‘small acreage, with high potential’ of ook wel ‘Belgian quality, your guarantee’). Meer nog, Belgische hop zorgt voor een uniek smaakpallet in bier, zodat sommigen zelfs over een terroir durven spreken.

Het ganse jaar door

De wortelstok kan in de maanden december en januari genieten van de winterrust.

Begin februari worden de overblijfselen van de plant van vorig jaar afgereden en wordt het veld klaargemaakt voor een nieuw seizoen.

De hopdraad wordt vanuit de hopkooi bovenaan bevestigd aan de langsdraden en onderaan met een grondhaak vastgemaakt.

Heel vroeg in het voorjaar ontstaan scheuten aan de wortelstokken. Daar er slechts drie à vier scheuten uit de wortelstok mogen doorgroeien, moeten de overige handmatig worden verwijderd. Deze hopscheuten zijn een heerlijke delicatesse en vind je vooral in de plaatselijke horeca.

In maart en april worden de scheuten manueel rond een hopdraad gewonden.

Eind juni, begin juli zijn deze rechts windende (met de zon mee) scheuten gegroeid tot een hoogte van ongeveer 7 meter met een groeisnelheid van gemiddeld 10 cm per dag; in gunstige omstandigheden zijn 25-30 cm per dag geen uitzondering. De onderste bladeren worden verwijderd.

Begin juli begint de bloei en moeten de planten heel nauwgezet opgevolgd worden en indien nodig behandeld worden tegen ziekten en plagen. Hop is zeer gevoelig voor echte meeldauw (witziekte) en valse meeldauw (peronospora ) of in de volksmond ook wel de hopplaag genoemd. Gelukkig krijgt elke teler ook een beetje hulp van insectenetende vogels en lieveheersbeestjes.

Eind augustus, begin september zijn de hopbellen rijp voor de pluk. Tot eind jaren vijftig werden de hopbellen met de hand geplukt, tegenwoordig gebeurt dit machinaal. Een speciale machine snijdt de ranken af in het hopveld; deze worden op een platte kar verzameld en naar het hopbedrijf gebracht.

Hieronder kan je afbeeldingen vinden van het groeiproces.

Hopvariëteiten

Het milde zeeklimaat en de vruchtbare zandleembodem in België vormen een ideale basis om een rijk palet aan hopvariëteiten uitstekend te laten gedijen.

De Belgische hoptelers bieden dan ook een uitgebreid aanbod hopvariëteiten aan, elk met hun eigen kenmerkende bitterheid en/of aangenaam aroma.

Indien u graag meer informatie wenst over de verschillende hopvariëteiten, ga dan zeker eens een kijkje nemen in het brouwersluik.

H.O.P vzw

Op 23 juli 1998 werd de vereniging Hop Overkoepelende Producentenvereniging vzw afgekort H.O.P. vzw opgericht. Een vertegenwoordiger van het Stadsbestuur van Poperinge werd aan de Algemene Vergadering toegevoegd.

De belangrijkste doelstellingen van deze vereniging zijn:

  • bevordering belangen van de hopteler;
  • inrichten van studie- en vormingsactiviteiten voor de hoptelers;
  • overdracht van kennis in de hopsector naar derden in het binnen- en buitenland;
  • organiseren van activiteiten die bijdragen tot een verbetering van de sociale, economische en culturele toestand van de hoptelers.

Logo Belgische hop (minimum 50% Belgische hop)

Ter promotie van de Belgische hop werd in september 2011 het logo “Belgische hop – Belgian hops” of “Houblon Belge – Belgian hops” ontwikkeld en gelanceerd naar aanleiding van de streekmarkt “Tournée générale”, nu “Lekker Westhoeks” genoemd. Brouwerijen die in België geteelde hop gebruiken bij het brouwen van hun kwaliteitsbieren kunnen vanaf dan extra in de verf gezet worden door het plaatsen van dit logo op het etiket van hun bierflesjes, dit als promotie. De belangrijkste voorwaarde voor dit gebruik is dat de brouwer officieel erkent dat minstens de helft van de gebruikte hop voor dat bier van Belgische oorsprong is.

Het logo "Belgische hop – Belgian hops" is eigendom van de vzw HOP en wordt toegekend aan Belgische hop die geteeld en gecontroleerd wordt onder strikte voorwaarden. Deze werkwijze garandeert herkomst en kwaliteit. De hoptelers doen heel wat moeite om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de hop optimaal blijft. In 2017 ondertekenden de hoptelers een lastenboek met enkele kwaliteitsvoorwaarden om het logo "Belgische hop"  te mogen gebruiken om hun hop te commercialiseren.

Lasteboek hoptelers

Logo Belgische hop (100% Belgische hop)

In januari 2017 werd een variant van het logo “Belgische hop – Belgian hops” of “Houblon Belge – Belgian Hops” ontwikkeld, het gouden logo. De belangrijkste voorwaarde voor dit gebruik is dat de brouwer officieel erkent dat het bier met 100% Belgische hop gebrouwen wordt.

Door te kiezen voor een bier met het logo "Belgische hop":

  • heb je zekerheid over de kwaliteit en de herkomst van de hop;
  • kies je bewust voor grondstoffen van bij ons waardoor transport tot een minimum herleid wordt met een lage CO2 - voetafdruk als gevolg;
  • help je zo de belasting op het milieu te reduceren;
  • steun je de kleine maar dynamische Belgische hopsector die reeds een lange traditie kent;
  • werk je mee aan het behoud van het hoppelandschap. 

Video Belgische hop